Sư Tuệ Đức có một lý lịch rất đáng chú ý. Sư từng là học sinh giỏi cấp tỉnh Phú Yên, tốt nghiệp Thạc sĩ Lâm nghiệp năm 2005. Năm 2008, Sư nhận được học bổng của Chính phủ Nhật Bản và sang Tokyo du học về lĩnh vực môi trường và phát triển nông thôn quốc tế. Với chuyên ngành Lâm nghiệp và vốn tiếng Anh khá tốt, Sư đã có thời gian làm việc tại Vườn quốc gia Nam Cát Tiên từ năm 2000.
Sư xuất gia năm 2005 tại Làng Mai của Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Năm 2007, Sư là người trẻ nhất trình bày tham luận bằng tiếng Anh tại Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc ở Hà Nội, với chủ đề “Tuổi trẻ Phật giáo và sự nghiệp bảo vệ môi trường.” Sư là một Tỳ-kheo thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam, thọ giới tại Đại Giới đàn năm 2023. Hiện nay, Sư Tuệ Đức (tên thật là Nguyễn Huỳnh Thuật) là người sáng lập và vận hành chính Khu nghỉ dưỡng Rừng Gọi (Forest Call) tại Nam Cát Tiên, Đồng Nai.
Dù đã có vợ và hai con trước khi xuất gia, Sư Tuệ Đức vẫn là một trong số ít Tỳ-kheo của Giáo hội Phật giáo Việt Nam có nền tảng học thuật và kinh nghiệm quốc tế như vậy. Tuy nhiên, có lẽ cũng chính vì hiện tại, bên cạnh vai trò một tu sĩ, Sư còn là một doanh nhân. Sư cũng đang nỗ lực phát triển phương pháp chữa lành mà ông gọi là “thanh lọc Thân – Tâm” thông qua nhịn khô và thiền. Bản thân tôi từng mang những thắc mắc về Phật học đến gặp Sư Tuệ Đức với hy vọng được khai thị, nhưng đáng tiếc, Sư nhanh chóng lái câu chuyện sang phương pháp nhịn khô. Cuối buổi, tôi ra về mà những câu hỏi của mình vẫn chưa có lời giải đáp.
Những hoài nghi của tôi về Sư ngày một lớn hơn. Khi Sư Minh Tuệ còn bộ hành ở miền Trung, lúc đi qua cầu Hiền Lương (Quảng Trị), tôi đã chứng kiến cảnh Sư Tuệ Đức liên tục tìm cách xuất hiện trước ống kính truyền thông. Dù đoàn bộ hành lúc đó vô cùng hỗn loạn, Sư Tuệ Đức vẫn luôn biết cách làm mình nổi bật. Trạng thái “lăng xăng, phóng dật” của Sư thể hiện rõ từ cử chỉ, hành vi cho đến lời nói. Chính từ lúc đó, tôi bắt đầu nhận ra Sư không hẳn là một người tu hành thuần túy.
Khi Sư Tuệ Đức xuất hiện trở lại bên cạnh đoàn ở Nepal, những thành kiến của tôi dường như càng được củng cố. Thế nhưng, khi thấy Sư Minh Thông “tiếp nhận” Sư Tuệ Đức, tôi đã nhiều lần thoáng nghĩ rằng có lẽ mình đã sai, đã vội vàng phán xét. Tôi tự nhủ rằng Sư Minh Thông — người gần gũi và hiểu Sư Tuệ Đức hơn tôi — chắc đã nhận ra điều gì đó khác nên mới chấp nhận ông.
Tuy nhiên, trong một đoạn ghi âm cuộc trò chuyện giữa Sư Minh Tuệ, Sư Tuệ Đức và Sư Minh Thông, người nghe tinh ý sẽ nhận ra rằng Sư Minh Thông hiểu rất rõ Sư Tuệ Đức không đến Lâm Tỳ Ni với tâm nguyện tu tập thuần túy. Sư Minh Thông nói: “Thầy Tuệ Đức này không phải giống như con muốn là mình đi tu học, thầy này thì thầy cứ muốn theo sư phụ (tức Sư Minh Tuệ).”
Qua đó có thể thấy, Sư Minh Thông đã nhiều lần khuyên nhủ Sư Tuệ Đức về việc xuất hiện trên truyền thông và những phát ngôn không phù hợp, nhưng Sư Tuệ Đức vẫn giữ vững ý định của mình.
Mới đây, khi thấy Sư Minh Thông lập nhóm bộ hành cùng Sư Tuệ Đức và Tuệ Hỷ (một người ngoại quốc mà Sư Tuệ Đức mới nhận làm đệ tử ở Nepal) để đi về Thành Ca Tỳ La Vệ, trong tôi lại dấy lên một nỗi hoài nghi lớn. Tôi không thể lý giải hành động này của Sư Minh Thông theo tinh thần Phật học. Nếu Sư Minh Thông xa lánh Sư Tuệ Đức vì biết rõ bản chất của ông, liệu Sư có phạm vào tâm phân biệt, ngã mạn, không bình đẳng? Nhưng nếu chấp nhận đồng hành như hiện tại, dường như lại trái với lời Phật dạy.
Như trong Kinh Pháp Cú (Phẩm Ngu, kệ 61) có viết:
“Tìm không được bạn đường,
Hơn mình hay bằng mình,
Thà quyết sống một mình,
Không bè bạn kẻ ngu.”
21.10.2025 — Estelle Vu (Minh Hà)