Hỏi:
Thầy ơi, thầy đâu phải quá nghèo, quá khổ mà thực hành đầu-đà khổ hạnh ép xác: nhịn khô, đi chân đất… như vậy? Con theo dõi hành trình mà thấy xót xa cho thầy quá đỗi!
Đáp:
Thật ra đó là những gì con thấy và cảm thôi, thầy chọn thực hành như vậy không phải là ép xác hay khổ hạnh cực đoan đâu.
Thầy chọn sống đời đầu-đà vì đó là con đường trở về nhà – trở về với chính mình. Trong những điều kiện đơn sơ ấy, thầy có cơ hội đối diện trực tiếp với khổ đau, nhưng là đối diện bằng sự chủ động, có kỹ năng, chánh niệm và trí tuệ. Vì vậy, trong đó không có ép xác, mà là sự hân hoan trong lựa chọn đời sống tối giản, hoà nhập với thiên nhiên của một người biết rõ mình là ai, đang làm gì, đang đi đâu và vì sao mình đi.
Đời sống đầu-đà giúp thầy rèn luyện kham nhẫn, biết buông bớt nhu cầu, và vun bồi các ba-la-mật. Nhờ vậy mà sự vững chãi, thảnh thơi và hạnh phúc trở nên sâu và bền hơn. Những cảm thọ lạnh, nóng, đói, khát, đau rát chân… đến rồi đi cho mình thấy rõ pháp sinh diệt, tỏ ngộ vô thường. Khi mình kham nhẫn vượt qua, ôm được chúng (cảm thọ khổ, cảm thọ khó chịu) bằng tâm bình an, thì niềm vui và sự nhẹ nhàng sau đó lại càng sáng tỏ. Chính những trải nghiệm tưởng như “khổ” ấy lại mở cho thầy thêm hiểu biết, thêm thương yêu, thêm niềm hỷ lạc.
Người chưa từng trải qua cái đói, cái khát tận cùng thì khó thấy hết giá trị của một bữa ăn hay một ngụm nước. Còn khi đã đi qua rồi, nâng một cốc nước trong tay thôi cũng là một niềm hạnh phúc sâu xa – như lời người thương KS. Hà Tiến Châu Hà Tiến Châu từng chia sẻ: “Một giọt nước sau nhịn khô cũng làm tôi lên đỉnh.” sau những ngày thanh lọc 7T tại Rừng Gọi.
Thầy chọn tiếp xúc với khổ đau không phải để hành xác, mà để học bài học của hạnh phúc, để trái tim được nuôi dưỡng bởi sự thấu hiểu và từ bi. Nếu chưa từng đi qua khổ đau, nếu không nếm trải khổ đau thì làm sao hiểu và cảm thông với khổ đau của người khác, của muôn loài? Và nếu không hiểu và cảm thông được, thì cánh cửa xót thương vẫn đóng, thì lòng từ bi không thể lớn lên, thì tần số năng lượng của cơ thể không thể chuyển hoá sang thanh hơn và cao hơn v.v.
Vì vậy, thực hành đầu-đà – sống đơn sơ – tối giản – hoà mình với thiên nhiên, đối diện trực tiếp với khổ đau, mang lại ý nghĩa sâu sắc và ý nghĩa lớn lao – là một con đường đầy ý nghĩa, đầy lợi lạc cho chính mình và cho tất cả những ai thầy có duyên gặp gỡ như Tỳ kheo Aruno người Ấn là một điển hình, một minh chứng rõ cho điều này. Mỗi bước chân trần trên đất, mỗi cơn đói, mỗi giọt nước… đều là một phần của sứ mạng nuôi dưỡng trí tuệ, từ bi, chuyển hóa, chữa lành – trị liệu, giải thoát – thảnh thơi, phụng sự và hạnh phúc chân thật.
- Đầu đà – Đơn sơ – Tối giản – Tự nhiên nhưng sâu sắc, là nghệ thuật sống hạnh phúc từ những điều giản dị và tỉnh thức.
- Khổ thọ là cửa ngõ mở ra lạc thọ.
- Chạm vào khổ đau để nuôi dưỡng từ bi.
- Mỗi trải nghiệm nhỏ bé, mỗi bước chân đất, mỗi giọt nước uống, mỗi lần gặp gỡ v.v. đều là duyên lành, đều là tuyệt vời, đều hạt giống giác ngộ – giải thoát, đều là phút giây huyền thoại, điều là phép mầu của sự sống.
Pháp chủ Hội đồng Chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) chia sẻ: “Đức Phật dạy muốn giải thoát thì không lệ thuộc ba việc: cơm ăn (ăn uống), áo mặc và chỗ nghỉ (nơi ở). Không lệ thuộc vào môi trường thiên nhiên, không phụ thuộc vào môi trường xã hội. Biểu hiện cao nhất của sự không lệ thuộc vào ba yếu tố đó và không lệ thuộc vào ngoại cảnh chính là thực hành 13 pháp tu đầu đà. Đây là việc khó nhất. Như Đại Ca Diếp chọn thực hành Đầu đà vì có thân kim cương không ốm đau, nhịn đói được lâu ngày. Hạnh đầu đà là khó nhất trong đạo Phật, ai thực hành được thì đắc Thánh quả A la hán dễ dàng và nhanh hơn”.
– Tuệ Đức (Sư Rừng Gọi) –
…………
Dhutanga: The Path of Returning Home (THE WAY HOME)
Question:
Master, you are not too poor or too miserable to practice dhutanga austerities—dry fasting, walking barefoot… Why do you live like this? I follow your journey and feel so much compassion for you!
Answer:
What you see is only your perception. In truth, I do not choose this way as self‑mortification or extreme asceticism. I live the dhutanga life because it is the path of returning home – returning to myself. In these simple conditions, I have the chance to face suffering directly, but to face it with mindfulness, skill, and wisdom. Therefore, it is not torment, but the joy of choosing a life of simplicity, in harmony with nature, as one who knows clearly who he is, what he is doing, where he is going, and why he walks this path.
Dhutanga practice trains me in patience, letting go of excess needs, and cultivating the pāramīs. Through this, stability, serenity, and happiness grow deeper and more enduring. Feelings of cold, heat, hunger, thirst, aching feet… they arise and pass away, revealing the law of arising and ceasing, the truth of impermanence. When I endure and embrace these painful or unpleasant feelings with a peaceful heart, the joy and lightness that follow shine even brighter. What seems like “suffering” actually opens me to greater understanding, compassion, and bliss.
One who has never tasted extreme hunger or thirst may not fully appreciate the value of a meal or a sip of water. But once you have walked through it, simply lifting a cup of clear water becomes profound happiness – as our friend KS. Hà Tiến Châu once shared after seven days of purification at Rừng Gọi: “A single drop of water after dry fasting lifted me to the peak.”
I choose to touch suffering not to torture myself, but to learn the lesson of happiness, to let the heart be nourished by understanding and compassion. Without tasting suffering, how can we truly understand and empathize with the suffering of others, of all beings? Without that understanding, compassion cannot grow, and the energy of the body cannot be transformed into a lighter, higher frequency.
Thus, dhutanga practice – living simply, minimally, in harmony with nature, facing suffering directly – brings profound meaning and great benefit, for myself and for all those I encounter. Venerable Aruno of India is a clear example of this path. Every barefoot step on the earth, every hunger pang, every drop of water… is part of the mission of nourishing wisdom and compassion, transforming and healing, liberating and resting, serving and realizing true happiness.
- Dhutanga – Simple, minimal, natural yet profound – an art of living happily through simplicity and mindfulness.
- Painful feelings are gateways to blissful feelings.
- Touching suffering nourishes compassion.
- Every small experience, every barefoot step, every sip of water, every encounter… is a blessing, a seed of awakening and liberation, a legendary moment, a miracle of life


