Đêm 26.11.2025, giữa tĩnh lặng của rừng thiền, tôi vừa kết thúc hành trình đầu đà năm tuần (05 weeks) tốt đẹp tại Nepal — một hành trình của buông bỏ, sống tối giản (minimalism) và trở về với sự sống nguyên sơ – về nhà thiên nhiên. Tôi đã đi bộ hành mỗi ngày và thiền định sâu trong suốt hành trình ấy cùng các hành giả đầu đà của nhiều quốc gia (Việt, Anh, Ấn, Nepan, Thái, Scotland,…), mỗi ngày nhịn ăn hoặc ăn ngày một bữa khất thực, sống giữa đất trời, hoà cùng thiên nhiên.
Trên hành trình đầu đà (dhutanga) hay về nhà với thiên nhiên (go home to nature) ấy, từng bước chân là một lời nguyện, từng hơi thở là một ánh sáng hướng về khổ đau của đồng bào miền Trung nói riêng, thế giới nói chung và muôn loài.
Làm sao tôi có thể quên…
- Những ngày chân trần rướm máu, tiếp tục kham nhẫn (khanti) và lặng lẽ băng rừng, vượt núi ngoằn ngoèo hơn 20km mỗi ngày trong chánh niệm.
- Những người dân Nepal hiền hòa, đặc biệt là các vị chủ đền Hindu thân thiện và dễ thương vô cùng.
- Những giây phút chia sẻ pháp thanh lọc, thiền định cùng những trí thức quốc tế và cả những em nhỏ ngây thơ.
- Những đêm kiết già tọa thiền xuyên đêm bên bờ sông thiêng thấy mình tan biến, nơi lửa hỏa táng bập bùng trong cái lạnh 5–9 độ C.
- Cảnh tượng hùng vĩ của dãy Himalaya, khi bình minh rực sáng hay hoàng hôn buông xuống từ đỉnh núi cao nhất ở Pokhara.
Những ký ức ấy không chỉ là trải nghiệm, mà là dấu ấn thiêng liêng trong hành trình hân hoan tu tập đầu đà, là lời nhắc nhở về sức mạnh của chánh niệm + niềm tin, của tình thương – lòng từ bi.hỷ xả, của sự tìm thấy chính mình, của sự sự tận hưởng của trời chung nhưng vô tận riêng mình, của sự nâng đỡ – tiếp nối và của sự kết nối giữa con người với thiên nhiên một cách sâu sắc hơn bao giờ v.v.
Hôm nay tôi đã trở lại Myanmar. Tôi quyết định mang hành trang lên vai, tiếp tục chân trần bộ hành từ Sân bay về trường, khi bộ hành đến đoạn giữa Sân bay quốc tế Yangon (RGN) và Trường Đại học Hoằng dương Phật giáo Nguyên thủy Quốc tế (ITBMU) tôi dừng lại bắt kiết già tư thế hoa sen toạ thiền ở khu rừng có thờ Phật gần đường trong nhiều giờ. Trong khoảnh khắc thiền sâu, tôi thấy mình đã chết — chết cùng những đồng bào Phú Yên quê hương và miền Trung, đã đang oằn mình trong lũ dữ. Tôi thấy mình trôi theo dòng nước sông Ba Hạ, quê hương tôi nơi còn ông bà thân cùng cháu Uyên và Duy ở đó: mái nhà ngập sâu, tiếng kêu cứu giữa đêm, những bàn tay nhỏ bé vẫy lên giữa dòng nước xiết …
Lành và may thay là Uyên và Duy đã từng có kinh nghiệm, kỹ năng nhịn không ăn uống (nhịn khô, dry fasting) nhiều ngày + kỹ năng năng sinh tồn lúc còn ở tại Rừng Gọi Cát Tiên, Đồng Nai nên đã vượt qua khó khăn, thoát tử trong gan tấc.
Tôi cũng dâng lời cúng, cầu nguyện cho Bác sĩ Bồ Tát Sebi — người biểu hiện trên đời cách đây tròn 92 năm (26.11.1933) với cái chết bí ẩn vào năm 2016 đã sống trọn đời vì sức khỏe cộng đồng — và cho tất cả những người đã dâng hiến đời mình cho ánh sáng và tình thương.
Lũ không chỉ cuốn trôi nhà cửa, đất đai và tài sản chắc chiu, nâng niu, tích trữ bao đời; lũ cuốn theo bao giấc mơ, bao tiếng cười trẻ thơ, bao ký ức đẹp của một đời người. Nhưng giữa dòng nước ấy, tôi vẫn thấy ánh sáng của lòng người: những chiếc xuồng cứu trợ, những phần quà quý giúp dân vượt qua cái đói khát, những nắm cơm chia đôi, v.v. những ân tình sâu nặng, những giọt nước mắt rơi vào tim nhau thay vì rơi xuống đất.
Tôi cúi đầu trước nỗi đau của đồng bào và nguyện sống sâu hơn, tỉnh thức hơn, hành trì vững chãi hơn — để mỗi bước đi và hành động trên đất này là một bước, một hành động vì sự sống, vì môi sinh, vì những cánh rừng đầu nguồn đang bị tàn phá, vì những dòng sông – dòng chảy tự nhiên, dòng máu của Mẹ Trái Đất – bị chặn lại bởi sự vô minh, tà kiến, tà tư duy, lòng tham không đáy và sự không tin sâu nhân quả của một bộ phận không nhỏ.
Mong sao Rừng xanh mãi trường tồn, như thông điệp và hành động của tôi cũng như những đồng chí thật, những người đã hiểu và yêu rừng tha thiết, đã chung tay cùng tôi cứu lấy Phức hợp Rừng — Di sản Cát Tiên thoát khỏi 2 thuỷ điện Đồng Nai 6-6A … (Xem video 4 phút ở cmt); mong rừng là nơi che chở, là nguồn sống, là nhà không chỉ cho những hành giả đầu đà và là chứng nhân cho lòng từ bi của chúng ta.
Tôi xin dâng hiến những ngày nhịn ăn uống của mình cùng tỳ kheo Aruno, để dành phần đó cho những người thật sự cần đến — cho những gia đình mất mát, cho những đứa trẻ đang đói, cho những linh hồn đã khuất trong cơn lũ.
Tận đáy lòng mình, tôi xin thành tâm gửi đến đồng bào miền Trung — đặc biệt là người dân vùng sông Ba Hạ, Phú Yên — một tấm lòng, một vòng tay vô hình của hiểu thương.
Nguyện cho nước mắt hôm nay trở thành hạt giống của bồ đề, của từ bi ngày mai và mai sau. Nguyện cho mỗi người con Việt, dù ở đâu, cùng nhau gìn giữ đất mẹ Việt Nam — để không còn ai phải chết trong lũ, không còn ai phải khóc, phải than, phải khổ đau vì hậu quả thiên tai do chính con người tạo nên.
– Tỳ kheo Tuệ Đức (Sư Rừng Gọi) –
